بازیافت مکانیکی پلاستیک یک نوع از روش های بازیافت پلیمر ها به حساب می آید. بهتر است بدانید که به طور کلی سه روش بازیافت (مکانیکی، شیمیایی، انرژی) برای بازیافت پلیمر وجود دارد.
پلاستیک ها طیف گسترده ای از پلیمرها را به خود اختصاص داده اند. می توان گفت 56 درصد پلیمرهای صنعتی از پلاستیک تشکیل شده اند. قبل از هر نوع بازیافت باید زباله ها جمع آوری و جداسازی شوند. برای تولید محصولات بازیافتی با کیفیت، باید فرآیند جداسازی به خوبی انجام گیرد.
بازیافت پلاستیک از بازیافت سایر مواد از قبیل کاغذ متفاوت است، زیرا باید انواع پلاستیک را جدا سازی کرد. در فرآیند بازیافت پلاستیک باید به نوع پلاستیک بازیافتی توجه ویژه داشت، زیرا هر نوع پلاستیک به روش خاص خود قابل بازیافت است. برای مثال پلی اتیلن ها با هم، پلی پروپیلن ها با هم و پلی آمیدها با هم قابل بازیافت هستند. زمانیکه انواع مختلف پلاستیک با یکدیگر بازیافت می شوند، به جداسازی فازهای خود تمایل پیدا می کنند. مرزهای فاز ایجاد شده سبب ضعف ساختاری محصول تولید شده می شوند.
در فرایند بازیافت پلاستیک ابتدا مواد را خرد، سپس ذوب و مورد استفاده قرار می دهند. اگر ترکیبی از مواد پلاستیکی مختلف مثلاً ظروف یکبار مصرف با سایر انواع مواد پلاستیک خرد و ذوب شوند، با توجه به اینکه نقطه ذوب متفاوتی دارند سبب ایجاد ترکیب ناهمگونی می شوند. همچنین استفاده از پلیمرهای رنگی به دلیل دارا بودن رنگ های متفاوت سبب ایجاد محصول تولیدی به رنگ تیره خواهند شد. بنابراین داشتن رنگ در مواد پلاستیکی در فرآیند بازیافت بسیار اهمیت دارد.
بازیافت مکانیکی پلاستیک به عنوان یکی از روش های بازیافت ABS به دو صورت حلقه باز و حلقه بسته انجام می‌گیرد. در فرآیند بازیافت مکانیکی به صورت حلقه بسته ضایعات چرخه تولید هر واحد به وسیله همان واحد بازیافت می شوند. این بدان معنا است که پلیمرهای ضایعاتی دوباره در چرخه تولید قابل استفاده هستند. روش بازیافت مکانیکی حلقه باز بر روی مجموعه ای از محصولات ضایعاتی مختلف قابل اجرا است. در روش حلقه باز ابتدا تجهیزات اسقاطی خرد می شوند و قطعات فلزی آهنی و غیر آهنی از یکدیگر جدا می گردند. با استفاده از آهنربای مغناطیسی و ایجاد جریان گردابی و روش های شناورسازی می توان قطعات فلزی آهنی و غیر آهنی را جدا کرد. سپس سایر ناخالصی ها مانند برچسب ها جدا می شوند. در نهایت خرده های پلیمری با پیمودن مراحل شناسایی شده از یکدیگر تفکیک می شوند.
بازیافت مکانیکی پلاستیک یکی از روش های رایج بازیافت در ایران و سراسر دنیا به شمار می آید. فرآیند بازیافت مکانیکی پلاستیک به این صورت است که ضایعات پلیمری را به روش های مکانیکی از قبیل خرد کردن، شستن، آبگیری، خشک کردن، ذوب کردن و شکل دهی بازیافت می کنند. ماهیت مواد بازیافتی هیچگونه تغییری نمی‌کند. این بدان معنا است که در روش بازیافت مکانیکی پلاستیک، ماده جدیدی تولید نمی شود. بسیاری از ترموپلاستیک ها از قبیل PP، HDPE،PET، LDPE،PVC ، PS به این روش قابل بازیافت هستند. این نوع ترموپلاستیک ها جهت تولید همان محصول یا پایین‌تر کاربرد دارند. این بدان معنا است که ضایعات بطری و فیلم های بسته بندی بعد از بازیافت جهت تولید همان محصول یعنی بطری و فیلم های بسته بندی استفاده می شوند.
ترموست ها به روش بازیافت مکانیکی قابل بازیافت هستند. اما مشکلی که ترموست ها دارند این است که در حین فرآیند پخت، ماهیت خود را از دست می دهند؛ بنابراین نمی توان برای تولید همان محصول از ترموست ها استفاده کرد. برای مثال فوم های پلی اورتان و لاستیک های خودرو که جز پرمصرف ترین ترموست ها هستند. در صورتیکه این نوع ترموست ها به روش بازیافت مکانیکی بازیافت شوند، دیگر برای تولید فوم و لاستیک کاربرد ندارند. معمولا از آنها به عنوان پرکننده در همان صنعت استفاده می کنند.
بازیافت مکانیکی تایر خودرو سبب می شود به پودر بسیار ریزی در حد میکرومتر تبدیل شود. از این پودر به عنوان پرکننده در صنعت تایر سازی استفاده می‌کنند. اما اگر ذرات پودر شده کوچکتر از یک میلیمتر باشند در ساخت قطعاتی از قبیل دستی موتور کاربرد پیدا می کنند. باز هم اگر اندازه ذرات پودر شده درشت تر باشد در تولید کفپوش سالن ها، پارک ها و پیاده رو ها قابل استفاده است. بنابراین در بازیافت مکانیکی ترموست ها اندازه قطعات خرد شده تعیین‌کننده کاربرد آنها است. لازم است بدانید که دستگاه‌های آسیابی که برای خرد کردن مواد پلاستیکی از جنس ترموپلاستیک های نرم استفاده می کنند با دستگاه های مورد استفاده برای ترموست ها کاملا متفاوت هستند.
از مزایای بازیافت مکانیکی پلاستیک می‌توان به کم هزینه بودن و ساده بودن آن اشاره کرد. برای این روش بازیافت نیازی به دستگاه‌های پیشرفته نیست. نوع روش بازیافت را می توان به بخش های مختلف تقسیم کرد. هر بخش این نوع روش بازیافت از نظر اقتصادی بسیار ارزشمند است. این بدان معنا است که ضایعات پلاستیکی می توانند توسط یک شرکت یا شخص جمع آوری شوند و شرکت دیگر ضایعات را خرد و به فروش برساند. همچنین یک شرکت دیگر می تواند ضایعات خرد شده را خریداری، شستشو و جدا سازی کند. شرکت دیگر می تواند ضایعات شسته شده را به چیپس تبدیل کند. شرکت دیگر می تواند ضایعات به چیپس تبدیل شده را به گرانول و محصول تغییر دهد.
بنابراین بازیافت مکانیکی پلاستیک را می توان به صورت مجزا یا عنوان یک فعالیت اقتصادی انجام داد. یکی دیگر از مزایای بازیافت مکانیکی پلاستیک این است که برای حجم کمی از ضایعات قابل اجرا است. همچنین اگر مخلوطی از پلاستیک را داشته باشید، انتخاب این نوع روش بازیافت بسیار به صرفه تر خواهد بود.
از معایب بازیافت مکانیکی پلاستیک این است که قابل کنترل نیست. همچنین به دلیل جرم مولکولی پایین موقع انجام عملیات مکانیکی از قبیل خرد کردن پلیمر تخریب می شود. برای انجام این روش باید روش های جداسازی مختلفی را بر روی پلاستیک ها اعمال کرد که این امر هزینه‌بر خواهد بود. ارزش اقتصادی محصول حاصله از این نوع روش بازیافتی نسبت به سایر روش های بازیافت پایین تر است، زیرا محصول تولید شده درجه خلوص پایین تری دارد. از دیگر معایب این روش می‌توان گفت آب و پسماند حاصل از این نوع روش بازیافت باید دوباره مجدداً بازیافت شوند.
