پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر به موادی اطلاق میشود که میتوانند در طبیعت و تحت تأثیر ارگانیسمهای زنده مانند باکتریها و قارچها تجزیه شوند. این نوع پلاستیکها بهطور طبیعی و سریعتر نسبت به پلاستیکهای معمولی در محیطزیست تجزیه میشوند، بنابراین میتوانند به کاهش آلودگیهای محیطی کمک کنند. پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر بهطور کامل یا جزئی به آب، دیاکسید کربن و مواد آلی تبدیل میشوند.
به همین دلیل، استفاده از آنها در تولید محصولات پرمصرفی مثل دبه ۵ لیتری میتواند به کاهش اثرات مخرب زیستمحیطی کمک کند.
پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
پلاستیکهای زیستی از مواد طبیعی و تجدیدپذیر مانند نشاسته، شکر، روغنهای گیاهی و سلولز ساخته میشوند. این پلاستیکها معمولاً قابلیت تجزیهپذیری بالاتری دارند و میتوانند بهطور طبیعی در محیط تجزیه شوند.
این پلاستیکها معمولاً از مواد نفتی تولید میشوند، اما با افزودن ترکیبات خاصی به آنها، قابلیت تجزیهپذیری ایجاد میشود.
پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر از مزایای زیادی برخوردارند که آنها را به گزینهای جذاب برای استفاده در صنایع مختلف تبدیل کرده است:
پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر بهطور طبیعی و در مدت زمان کوتاهی در طبیعت تجزیه میشوند. این ویژگی باعث میشود که آلودگی ناشی از پلاستیکهای معمولی که صدها سال باقی میمانند، کاهش یابد. در نتیجه، این نوع پلاستیکها تأثیرات منفی کمتری بر روی اکوسیستمها دارند.
پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر معمولاً از منابع تجدیدپذیر مانند گیاهان، نشاسته و روغنهای گیاهی ساخته میشوند. این ویژگی باعث میشود که تولید آنها از منابع طبیعی و پایدار بهره ببرد و به کاهش وابستگی به منابع نفتی کمک کند.
پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر در مقایسه با پلاستیکهای سنتی بهطور مستقیم به محیطزیست آسیب نمیزنند. این پلاستیکها بهطور طبیعی و بدون باقی گذاشتن مواد مضر در خاک، آب یا هوا تجزیه میشوند و بدین ترتیب از آسیب به اکوسیستمها جلوگیری میکنند.
در فرایند تولید پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر معمولاً گازهای گلخانهای کمتری تولید میشود. این امر باعث میشود که تولید این پلاستیکها نسبت به پلاستیکهای معمولی که به شدت به منابع نفتی وابستهاند، تأثیر کمتری بر روی تغییرات اقلیمی داشته باشد.
پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر در صنایع مختلف از جمله بستهبندی، لوازم خانگی، دارویی، پزشکی و کشاورزی کاربرد دارند. از این نوع پلاستیکها میتوان در تولید ظروف غذا، کیسههای خرید، لوازم پزشکی و بسیاری از محصولات دیگر استفاده کرد. بهویژه در حوزه سلامت، اهمیت استفاده از ظروف پلاستیکی برای نگهداری داروها یکی از موضوعات مهم و کاربردی است که نقش این پلاستیکها را در ایمنی و پایداری محصولات دارویی پررنگتر میکند.
همزمان با افزایش آگاهی عمومی و افزایش فشارهای قانونی و اجتماعی برای کاهش استفاده از پلاستیکهای غیرقابل تجزیه، استفاده از پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر به سرعت در حال افزایش است. دولتها و سازمانهای بینالمللی، مانند اتحادیه اروپا و سازمان ملل، در حال بررسی قوانین و مقررات جدید برای تشویق به استفاده از پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر و کاهش استفاده از پلاستیکهای سنتی هستند.
در این راستا، ایجاد یک سیستم مدیریت پسماند جامع که قادر به بازیافت یا تجزیه صحیح پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر باشد، ضروری است. همکاری بین صنایع مختلف، دولتها و جوامع علمی میتواند به توسعه این سیستمها کمک کند.
همچنین، توسعه بازار پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر و تشویق مصرفکنندگان به خرید محصولات پایدار میتواند به تسریع روند پذیرش این نوع پلاستیکها کمک کند. مصرفکنندگان با انتخاب محصولات دوستدار محیطزیست و پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر، نقشی اساسی در حفظ محیطزیست ایفا میکنند.
پلاستیکهایی هستند که توسط ارگانیسمهای طبیعی مانند باکتریها و قارچها تجزیه شده و به مواد طبیعی تبدیل میشوند.
پلاستیکهای زیستتجزیهپذیر سریعتر در طبیعت تجزیه میشوند و آسیب کمتری به محیطزیست وارد میکنند.
دو نوع اصلی وجود دارد: پلاستیکهای زیستی (مانند PLA و PHA) و پلاستیکهای سنتزی زیستتجزیهپذیر (مانند PBAT و PCL).